Ти си, Драгане Денковски, кумановски Рабиндранат Тагоре.
Има куде да се објави поезија. Него, чита ли гу некој?
O, поезија ли? Она си е. Ч’к и ненапишана, макар и необјавена. Њојно, па, восприемање (нешто сасвим различно од прочитување) си се деси и си ги погоди свои душе. Мои пишувачки почетци бесва 2006-ту, на т’д’шањ блогерај. Oнија што ме знаесва лично, кажуесва дека у мои списи се изразују исто како што збору. Други читачи за тија блог-постови викасва дека су им поезија. Такој да, на несакајќе, мои зборови и реченице биднувале упивани како стихови. Моју благоглагољивост гу све поретко испољују пишано. Мои добри човечки биќа, у ток на наши ретки зазборувања, ми имав кажано дека нашите разговори су им мелем у овој комуникациски суво и општечки сурово доба.
К’т би могаја да креираш визуелно уметничко дело, али користејќи само звуци, како би тој изгледало и кои емоције или поруке би сакаја да ги пренесеш?
Тој би започнало сас онија шуштечки звуци на конектирање на модем, и чекање да биде тишина. Кој е користија дајал-ап интернет знае дека све биднуе доступно после успешан т’j и так’в момент на стишување. Пуно потпуни дела мислу дек су ‘рчнати у моменти на апсолутност: преголема бука, застрашувачка самоќа, онесвестувачка гужва. На тој визуелно дело единачни потези би биле смиксана неколкоканална истовременост и свугдебиднуваност на мене у с’д’шњо издање, уз верзие од мене од претходни животни поглавља.
Лани беше 75 годишањ јубилеј на Фото клуб Козјак. Не мога да изброју ни 75 пута дека е спомнат по медиуми. Кој тој нема оштро око, Драгане?
Очи ги има туја, итекако има очи овдека. Жељни погледи дофрљав подалеко од смартфоунски триесе сантима. Медиуми? Они гу немав више снагу у епоху к’д постови и рилови се објављав брзо и се забрављав још побрзо. С’рж на наши клупски 75 године постојање е б’ш у постојаност и терање своју работу. Без демотивирање ако нешто не биде приметено. Сас разумно гордеање и поттик к’д нешто биде приметено, пофалено и уздигнато.
Кој највише ќе биде изненаден од селекцију на кратки филмови на овогодишањ Филмај фестивал? Филмаџије, жири или публика?
Најизненадени ќе бидев онија кои ќе пропуштив да дојдев на овогодишњо издање, и ќе сакав да дојдев на наредно. Без зафрканцију: лани имасмо посетители кои бесва дошле, затој што познаници им кажале дека на преклањско издање уживале у филмови. Овакво прераскажувачко будење на кино интерес ни е жеља још од сам почетак на ФИЛМАЈ. Драго ни е што се дешава, и ни е мотивација за да примамимо што бољи филмови кои ќе ни ги види све побројна и пошаренолика публика. Осеќај да се собира публика пред улазање у салу, да се ушушкуе џагор сас гасење на светла, реагирање у ток на проекцију, и разговори после филмови су нешто што га прави кино осеќај целосан. Ете, у треќо издање на фестивал (2021 годину), и нас како организатори нè беше изненади пријављање на кратак филм “NIMIC” од Joрго Лантимос сас Мат Дилон у главну улогу. И прикажасмо га у официјалну селекцију. Од истога дистрибутера, у 2020-ту, ни беше пријавен и македонски “Налепница” на Георги М. Унковски, сас нашега Сашко Коцев у главну улогу. Туј годину гу и уведесмо награду за најбољи домашан филм. Задњи три издања на фестивал (од 2022-ру навамо), недељу д’на пред главни вечери, организирамо и ревију на филмови од претходни издања. Такој ву омогуќуемо на публику да види дел од дела прикажани на претходни издања.
Како се разликуе фотографија од други форме на визуелну уметност, на пример од сликарство или скулптуру и како евентуална разлика влијае на твој приступ у ценење на фотографски дела?
За фотографију како уловен/заробен светлосан траг треба значајан низ од уклопени елементи (место, светлост, распоред, зумираност), а пресудно е микросекундско ‘шкљоц’. У добру фотографију, за мене, треба да има неподвижна геометрија која га садржи период пред шкрапнување, и га најавуе време кое доваѓа после тој. Сас зборови на не-знам-кога музика е архитектура у време. Како што кажа погоре, фотографија (визуелно дело) е неколкоканалска истовременост на ствари што су биле некад, што су с’га, и што ќе су убудуќе.
Може ли да ти текне на момент к’т некое уметничко дело те предизвикало да гу преиспиташ своју перспективу за одредену тему или прашање?
Година е ’96-та, лето, одмор, ја клинац разгледују ситнице у малу охридску џиџимиџарницу. Наваѓам мини брошуру сас слике од кои ме одвалуе редослед, следоред, едноставност и детаљност. Автор – Васко Ташковски. Пoсле тој не ми беше туѓо на најобични и најсвакодневни места да наваѓам вредни дела. Свугде и увек. Едно од њима е мурал у беровско одмаралиште кој беше хибрид на Пикасо и Мартиноски. Нацртано сас форме на ‘Герника’, а јасно истакната фигура на ‘Доилка’. Имам га фотнато и именувано ‘Пикасовски’.
Купуеш ли плоче од бувљак?
Плоче не купују, и немам личну колекцију. Разлог? Немам грамофон. Још увек. У моју статију/најаву за прву кумановску винил берзу пред 4 године доби добри савети од музичари и новинари за тој кои грамофони они имав и би сакале да имав. К’д одлучу да се почасту, ќе примену некоју од њини препоруке.
Како човек кој е длибоко укључен у различни аспекти на свет на уметност, како правиш рамнотежу меѓу субјективност и објективност к’т критикуеш или бираш уметнички дела, макар и за домашну употребу? Пожељно е да наведеш некој неочекуван критериум.
Мене у дело најбитно ми е да ме уздрма. Стра ми е к’д си га приспомну прв пасус од “Сто години самотија” oд Габриел Гарсија Маркес. Наежују се од испојаност на стихови на „Summer in Siam“ на The Pogues, и не ми е нормалан цел лирички развој на „Дениција“ од Петре М. Андреевски. Момент к’д у музеј у Ницу бесмо да гледамо фотографие од National Geographic, a у едно плоштатче на меѓуспрат нè дочека статуа „Пољубац“ од Роден-а. Такви тачке у време ме мене имав исчашено, и си знам дека не сам останаја исти како што сам бија пред да ги упију тија тренутци. У уметност нема што ја да бивам објективан или субјективан, нити тој да га тражу од некога да биде так’в. Сакам, бе, да ми се збори за дела сас жар, макар бија он од мржњу, љубав, одушевљење или згрозување од некое дело. Сакам да виду пробудено осеќање поттикнато од некое дело. Сакам људи да ми бидев људи кои се смеев и плачев, кои викав од бес и ш’пкав ради трогнатост због ефект на некое дело. И сакам к’д ја, те, си биду умукнат и смирен од величину на нечију творбу, за да ефект ме пукне у пун сјај сас размак од пар сата или сас неколко месеца закашњење.
Молим те, најави га Филмај – фестивал на кратак филм, сас вокабулар на политичку предизборну кампању без употребу на европска иднина и горди на овогодишњи филмови.
Од к’д не сте биле у кино? Дозволите да ве потсетимо и да Ви прикажемо големи прикаске у кратку минутажу. Дојдите и видите како за добар филм си треба шака идеје и воља да се изработи. Драго ќе ни е за ФИЛМАЈ 2024 у два вечера (29 и 30 мај 2024) уз мрак на голему салу на Занатски дом да ве озаримо сас сјај од големо платно и добар звук да ви гу дадемо магију на филм, различну и посадржајну од јутјубовски трендинг видеа и стримовску поновљивост на високобуџетски холивудизми. За загревање на овогодишањ фестивал, може да дојдете и на ревију филмови од претходни издања, на 22 мај 2024 у Герила кафе. Још увек стоимо до првични принципи за кои га стартувасмо ФИЛМАЈ: било што може да е дел од филмску причу, без обзир колко ван или на страну е од видљиву или чујну садржину на филмски кадар, имамо намеру да поттикнемо неконформистичко размишљање сас идеје кои потекнуев од надвод од кутију, и сматрамо дека големи промене се постизав преко низ од мали кораци. Ми, сас наше работање, продужуемо даље и боље. Добредојдени сте да ни се придружите, и да си дозволите да бидете пријатно уздрмани и позитивно штрецнати. Очекуемо ве.
