Зевање – Најмалото движење што мозокот го сфаќа сериозно!
Зевањето има фасцинантен ефект врз нашиот нервен систем и често се поврзува со регулирање на стресот и подобрена ментална будност.
Група научници од Универзитетот во Нотингем откриле дека процесот на прозевање започнува во делот на мозокот што е одговорен за моторните функции. Истиот примарен моторен кортекс е одговорен и за болести или состојби како Туретов синдром, епилепсија и аутизам. Затоа, експертите веруваат дека подоброто разбирање на зевањето би можело да помогне и во лекувањето на одредени болести.
Ајде да ги разгледаме придобивките од овој наизглед обичен, но феноменален алат за самопомош што ни е достапен сегде, секогаш и на сите.
Иако често се смета дека зевањето е знак на поспаност, тоа всушност предизвикува бројни корисни процеси во телото:
Регулирање на температурата на мозокот
Зевањето помага за ладење на мозокот. За време на ментален напор или стрес, температурата на мозокот може да се зголеми. Зевањето овозможува внесување на свеж воздух, што ја намалува температурата на мозокот и ја подобрува неговата функционалност.
Активирање на парасимпатичниот нервен систем
Зевањето го активира парасимпатичниот нервен систем, што е одговорен за одмор и закрепнување на телото. Ова помага да се намали стресот и да се воспостави состојба на смиреност, балансирање на реакциите на телото по активирањето на симпатичкиот систем (кој е поврзан со одговорот „бори се или бегај“).
Зголемување на протокот на кислород
Зевањето го зголемува внесот на кислород и излачувањето на јаглерод диоксид, што ја подобрува циркулацијата на крвта и снабдувањето со кислород во мозокот. Ова може да помогне да се подобри концентрацијата и будноста.
Подобрување на вниманието и фокусот
Кога сме ментално исцрпени или соочени со монотонија, зевањето служи како природен механизам за „освежување“ на мозокот. Зевањето ја зголемува будноста, ја стимулира мозочната активност и ни помага подобро да се фокусираме.
Едноставно кажано, зевањето е природен процес што вклучува широк спектар на физиолошки реакции, а неговата улога оди подалеку од обичната поспаност.
Еве неколку дополнителни аспекти кои го продлабочуваат знаењето зошто зевањето е толку важно за нашиот нервен систем:
Врска со вагусниот нерв
Зевањето е директно поврзано со стимулацијата на вагусниот нерв, еден од најважните делови на нашиот парасимпатичен нервен систем. Кога зеваме, се зголемува активноста на вагусниот нерв, што доведува до намалување на отчукувањата на срцето и опуштање на телото. Ова помага да се смири телото, особено во стресни ситуации и да се врати рамнотежата по период на напнатост.
Зголемување на будноста и подготовка за промени во активноста
Иако зевањето обично го поврзуваме со замор, тоа всушност нè подготвува да се преселиме од една во друга состојба. На пример, луѓето често зеваат пред да заспијат или да се разбудат, што помага при преминот помеѓу состојба на одмор и активност. Исто така, зевањето може да се случи пред стресни настани или физичка активност, подготвувајќи го телото и умот за зголемена будност и ангажираност.
Зевањето како реакција на ментална и емоционална стимулација
Зевањето не е само физиолошки одговор на замор, туку може да биде и реакција на ментален или емоционален стрес. Кога сме под голем притисок или напнатост, зевањето може да дејствува како механизам со кој телото се обидува да се справи со стресот. Тоа помага да се ослободи напнатоста и да се врати фокусот, особено во моменти на емоционално преоптоварување.
Зевањето како сигнал за рамнотежа во телото
Зевањето е суптилен сигнал на телото да бара рамнотежа помеѓу стимулација и релаксација. Кога сме премногу стимулирани, зевањето може да помогне во смирување на нашиот преоптоварен нервен систем. Од друга страна, ако сме недоволно стимулирани или се чувствуваме исцрпени, зевањето може да му помогне на мозокот да се „освежи“ и да ја врати енергијата потребна за понатамошна активност.
Невробиолошки механизам на заразност на зевање
Зевањето има и социјална компонента. Кога ќе видиме некој како се проѕева, често почнуваме и ние да зеваме. Оваа „заразност“ на зевањето е поврзана со активирањето на моделските, огледалните неврони во мозокот, кои се одговорни за емпатијата и препознавањето на емоциите кај другите луѓе. Зевањето може и емотивно да нè поврзе со луѓето околу нас, што придонесува за чувство на заедница и кохезија.
Поврзаност со хормонска регулација
Зевањето може да игра улога во балансирањето на хормоните како кортизол и серотонин. Кортизолот е хормон на будност, мотивација, енергија, но најчесто му се припишува името хормон на стрес, а на серотонин му се припишува улога во чувството на задоволство и смиреност. Зевањето, со смирување на телото и нервниот систем, може индиректно да помогне во регулирањето на нивото на овие хормони, одржувајќи нè урамнотежени.
Ајде да сумираме. Зевањето, иако изгледа едноставно, има длабоки ефекти врз нашиот нервен систем и помага да се регулираат различните физиолошки и емоционални состојби. Ни помага да одржуваме рамнотежа, да го смириме телото во стресни моменти и да одржуваме оптимално функционирање на мозокот. Разбирањето на овој процес ни помага подобро да ги цениме малите, но мошне важни начини на кои нашето тело ја одржува хармонијата и здравјето.
Зевањето можеби е единствениот тренинг кој може да го направите во кревет.
До следното читање ви посакувам мир, многу љубов и многу зевање.
Продолжува…
Фросина Здравковиќ
III МУБ бр. 35 (по скали до градска пекара)
